Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – rada nadzorcza

Mateusz Wojciechowski

Niniejsza publikacja poświęcona została kolejnemu zagadnieniu związanemu z funkcjonowaniem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a mianowicie radzie nadzorczej. Jest to temat niezwykle ciekawy ze względu na przepisy, które zaczną obowiązywać już w tym roku, regulujące działania także tego organu.

Jak wskazywałem w poprzednim artykule, zarząd jest obligatoryjnym organem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Inaczej jest z radą nadzorczą, albowiem co do zasady jest to organ fakultatywny, chyba że kapitał zakładowy spółki przewyższa kwotę 500 000 złotych, a wspólników jest więcej niż 25. Zamiast rady nadzorczej można powołać w sp. z o.o. komisję rewizyjną albo oba te organy – co znamienne, może to wyłączyć albo ograniczyć indywidualną kontrolę wspólników.

Można wyróżnić 4 płaszczyzny działania rady nadzorczej. Pierwsza to stały nadzór nad spółką. Rada nadzorcza jest niejako obserwatorem zarządu. Przy czym należy zaznaczyć, iż nie ma ona prawa wydawania zarządowi poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki. Druga to działalność kontrolna, czyli przykładowo wypowiadanie się co do propozycji podziału zysku i pokrycia strat. Trzecia to czynności wykonawcze. Co do zasady, to zarząd działa w imieniu spółki, jednak występują takie sytuacje, w których czynności podejmuje rada nadzorcza, np.: w umowie lub sporze między spółką a członkiem zarządu, przy zwołaniu zwyczajnego zgromadzenia wspólników, gdy nie czyni tego zarząd. Ostatnia czwarta płaszczyzna to szczególne uprawnienia wynikające z umowy spółki, która może np. zastrzec, że rada nadzorcza musi wyrazić zgodę na sprzedaż nieruchomości.

Członkiem rady nadzorczej może być osoba fizyczna, która ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz nie może być ona skazana za przestępstwo wskazane w kodeksie spółek handlowych i kodeksie karnym. Członek zarządu, prokurent, likwidator, kierownik oddziału lub zakładu oraz zatrudniony w spółce główny księgowy, radca prawny lub adwokat nie może również być jednocześnie członkiem rady nadzorczej. Przepisy, które ustawodawca wprowadza w październiku 2022 r. wyszczególniają, że członek rady nadzorczej powinien przy wykonywaniu swoich obowiązków dołożyć staranności wynikającej z zawodowego charakteru działalności, dochować lojalności wobec spółki, a także nie może ujawnić tajemnicy spółki nawet po wygaśnięciu mandatu. Rada nadzorcza składa się co najmniej z 3 członków. Ich powołanie i odwoływanie dokonywane jest przez wspólników, ale umowa spółki może przewidywać inny sposób. Powołanie następuje na rok, jednakże umowa spółki może stanowić inaczej.

Powołane dotychczas rady nadzorcze najczęściej działały w oparciu o swoje regulaminy. Od października 2022 r. obowiązywać będzie art. 2221 kodeksu spółek handlowych. Jak stanowi przepis, pracami rady nadzorczej kieruje jej przewodniczący, który ma obowiązek należytego organizowania jej prac, w tym także zwoływania posiedzeń. Umowa spółki może przyznać innym członkom rady nadzorczej uprawnienia związane z organizacją prac rady. Posiedzenia zwoływane są przy pomocy zaproszeń, które powinny zawierać informacje o dacie, godzinie i miejscu, proponowany porządek obrad oraz sposób wykorzystania środków bezpośredniego porozumienia się na odległość. Jeśli członkowie rady nadzorczej nie uwzględnili wcześniej jakiejś uchwały, którą chcieliby podjąć, to mogą oni podjąć uchwałę nieobjętą porządkiem obrad, jeżeli żaden z nich nie sprzeciwi się temu. Wprowadzono do przepisów zabezpieczenie, że przewodniczący rady nadzorczej ma obowiązek zwołać posiedzenie, jeśli zgłosi takie żądanie zarząd lub członek rady nadzorczej nie później niż w terminie 2 tygodni od dnia otrzymania żądania. Dodatkowo, jeśli przewodniczący nie zwoła posiedzenia, wówczas żądający zwołania może zwołać je samodzielnie. Praktyka pokazuje, że czasami zwołanie posiedzenia musi nastąpić szybko i nie ma możliwości wysłania zaproszenia, dlatego posiedzenie może odbyć się bez formalnego zwołania, jeżeli wszyscy członkowie wyrażą na to zgodę oraz nie zgłoszą sprzeciwu. Posiedzenia powinny odbywać się nie rzadziej niż raz na kwartał. Uchwały podejmuje się, jeśli na posiedzeniu obecna jest co najmniej połowa jej członków. Z przebiegu posiedzenia sporządza się protokół. Członek rady nadzorczej może głosować na piśmie za pośrednictwem innego członka rady nadzorczej z pewnymi wyjątkami. Członkom rady nadzorczej może zostać przyznane wynagrodzenie za ich działania, które ustalane jest w umowie spółki lub uchwale wspólników. Ponadto członek rady nadzorczej ma prawo do zwrotu kosztów związanych z udziałem w jej pracach.

Powyższe informacje wskazują, że działania dobrej rady nadzorczej pozwalają w pewien sposób zabezpieczyć interesy wspólników sp. z o.o., a przede wszystkim spółkę. Wyobraź sobie czytelniku, że będąc wspólnikiem, który zainwestował w spółkę, masz dodatkowe „oko”, które przygląda się jej i które może zauważyć ryzyko wcześniej niż Ty.

Radca Prawny Mateusz Wojciechowski

Kancelaria Radcy Prawnego

ul. Wrzosowa 7, 63-300 Lenartowice

tel. 537-978-473

Artykuł ukazał się w najnowszym wydaniu Gifts Journal Polska. Do pobrania TUTAJ